Wednesday, May 7, 2025
ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1575
'સિંદૂર ફેરવવું' અર્થાત્ ધૂળમાં મેળવવું કે નકામું કરી દેવું.
'સિંદૂરિયું' એટલે સિંદૂરના રંગનું.
'સિંદૂરી' અર્થાત્ વિધવાઓને પહેરવાનું સિંદૂરિયા રંગનું એક જાતનું લૂગડું.
Monday, May 5, 2025
Sunday, May 4, 2025
Saturday, May 3, 2025
Friday, May 2, 2025
સરદાર અને રાષ્ટ્રીય એકતા || Sardar and National Unity
It is the prime responsibility of every citizen to feel that his country is free and to defend it freedom is his duty. Every Indian should now forget that he is a Rajput, a Sikh, or a Jat. He must remember that he is an Indian and he has every right in his country but with certain duties.
– Sardar Patel
Thursday, May 1, 2025
Wednesday, April 30, 2025
ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1572
પક્ષે વરિષ્ઠ નેતાને ચૂંટણી-પ્રચારમાં આગળ કર્યા.
Monday, April 28, 2025
Saturday, April 26, 2025
Gujarat Vidyapith Alumni Video Campaign
Subject: Invitation to Share Your Story – Gujarat Vidyapith Alumni Video Campaign
Dear Alumni,
Greetings from Gujarat Vidyapith!
We are delighted to invite you to participate in a special initiative to celebrate and showcase the achievements of our proud alumni. We request you to record a vertical video (Instagram reel format) of 50–60 seconds including the following details:
Your Name, Designation, and Current Organization; The Course you completed from Gujarat Vidyapith;
How Gujarat Vidyapith impacted your personal and professional journey; Any beautiful memories from your time at the campus – with friends, faculty members, or during activities; A message encouraging the new generation and parents to choose Gujarat Vidyapith for their higher education
*Selected high-quality videos will be featured on the official social media platforms of Gujarat Vidyapith.*
Important:
Along with your video, please also share:
Your social media username and the platform name (e.g., Instagram, LinkedIn) so that we can tag and highlight your profile.
Deadline: Please send your videos by the evening of Sunday, 27th April 2025.
You can share your videos via email to:
publication.branch@gujaratvidyapith.org
parasyadav@gujaratvidyapith.org
Alternatively, you may WhatsApp your video to your respective HODs or faculty members, who will forward it to the PPR Branch.
*Join and Follow Us:*
https://www.instagram.com/gvp1920?igsh=MWc3eGhwb3RjbzFkZQ==
https://www.facebook.com/gvp1920?mibextid=ZbWKwL
Twitter/X
https://x.com/gvp1920?t=a4ee7JFUp0ZmmMlTHi4X8w&s=09
Whatsapp Channel
https://whatsapp.com/channel/0029VaQRUy9ADTOBx7bQzm3q
https://www.linkedin.com/company/gvp1920/
We look forward to your enthusiastic participation!
Warm regards,
PPR - Branch
Gujarat Vidyapith
Friday, April 25, 2025
Thursday, April 24, 2025
પીએમ યુવા 3.0 સ્પર્ધા વિષયક જાણકારી
૨૪-૦૪-૨૦૨૫, ગુરુવાર
Wednesday, April 23, 2025
Sunday, April 20, 2025
ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ : ઇતિહાસ અને વર્તમાન
ઉપક્રમ : કારકિર્દી માર્ગદર્શન પરિસંવાદ
દિનાંક : ૨૦-૦૪-૨૦૨૫, રવિવાર
સ્થળ : ઉપાસના ખંડ, મહાદેવ દેસાઈ સમાજસેવા સંકુલ, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ, અમદાવાદ
Saturday, April 19, 2025
Thursday, April 17, 2025
Wednesday, April 16, 2025
Tuesday, April 15, 2025
Monday, April 14, 2025
Saturday, April 12, 2025
સહરાની ભવ્યતા || રઘુવીર ચૌધરી
Friday, April 11, 2025
વિભાગના વિદ્યાર્થી ભાવેશ ચૌધરીને અભિનંદન
પ્રવેશ પ્રક્રિયા - ૨૦૨૫ અંતર્ગત આઈડિયાથોન સ્પર્ધાના પરિણામની જાહેરાત
સ્થળ : પરિસંવાદ ખંડ, મહાદેવ દેસાઈ સમાજસેવા સંકુલ, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ
૧૧-૦૪-૨૦૨૫, શુક્રવાર
ભાવેશ ચૌધરી, વિદ્યાર્થી, સત્ર : ૦૨, PGDDMP (PG Diploma in Digital Media Production)
પત્રકારત્વ અને સમૂહ-પ્રત્યાયન વિભાગ, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ
દ્વિતીય ઇનામ
ભાવેશને અભિનંદન
Thursday, April 10, 2025
સંવાદ
પત્રકારત્વ વિભાગના વિદ્યાર્થીઓ સાથે રાષ્ટ્રીય કક્ષાના પત્રકારોનો સંવાદ સ્થળ પત્રકારત્વ વિભાગ ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ
10 4 2025
ગુરુવાર
ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1568
ચૈત્ર માસમાં લીમડાનાં પાંચ પાન ચાવવાં જોઈએ.
Wednesday, April 9, 2025
પસંદગી પ્રક્રિયા
પ્રવેશ પ્રક્રિયા 2025 અંતર્ગત આઈડિયાથોન સ્પર્ધા માટેની પસંદગી પ્રક્રિયા અંતર્ગત પ્રવેશ સમિતિના સભ્યોની બેઠક
સ્થળ દૃશ્ય શ્રાવ્ય નિર્માણ સ્ટુડિયો, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ
9 4 2025
બુધવાર
Tuesday, April 8, 2025
Monday, April 7, 2025
Sunday, April 6, 2025
પરિક્રમા
વિક્રમસિંહ ગોહિલ
વિદ્યાર્થી સત્ર ૨
પત્રકારત્વ અને સમૂહ પ્રત્યાયન વિભાગ ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ
ઉત્તરવાહિની નર્મદા પરિક્રમા
તારીખ 6 એપ્રિલ 2025
રવિવાર
Saturday, April 5, 2025
ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1567
Friday, April 4, 2025
Thursday, April 3, 2025
Television: History
Television in India: Once an Idiot Box becomes 24x7 Companion - Indian Media Studies
https://indianmediastudies.com/television-in-india/
Wednesday, April 2, 2025
Tuesday, April 1, 2025
અભિનંદન
માહિતી ખાતું, ગુજરાત રાજ્ય
પુરસ્કાર વિજેતા વિદ્યાર્થીઓ
ચેતન કોટડિયા, વિદ્યાર્થી, સત્ર : ૦૪
તુષાર ચૌહાણ, વિદ્યાર્થી, સત્ર : ૦૪
પત્રકારત્વ અને સમૂહ પ્રત્યાયન વિભાગ
ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ, અમદાવાદ
ત્રિમાસિક કામગીરી : એપ્રિલ-મે-જૂન, 2025
'વૈષ્ણવજન : સ્પંદન ગાંધીવિચારનાં'
યુટ્યુબ પોડકાસ્ટ
સમયગાળો : 01-01-2025થી ...
સમયગાળો : 01-01-2025થી ...
ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1566
Monday, March 31, 2025
Sunday, March 30, 2025
નિવેદન || મૃદુલા પ્ર. મહેતા
ઈ. ૧૯૪૮ના ૩૦મી જાન્યુઆરીની એ સાંજ જીવનમાં કદી ભૂલાઈ નથી. રાત આખી મેં રડીને વિતાવી. મારા મનોરથો ભાંગી પડયા. મારું જાણે સર્વસ્વ લૂંટાઈ ગયું. મઝધારે હોડી ડૂબે ને માણસની જે સ્થિતિ થાય તેવી કંઈક મન:સ્થિતિ મારી થઈ હતી. હું માત્ર તેર વર્ષની. પણ જે કંઈ થોડું સાંભળ્યું વાંચ્યું હતું તે પરથી ગાંધીજી માટે હૃદયમાં અસીમ ભક્તિ ઘૂંટાતી રહી હતી. અને એવી એક પ્રબળ ઇચ્છા ઊભી થઈ હતી કે મારે ગાંધીજીને ચરણે જીવન વીતાવવું. જીવન વિષે લાંબી સમજ તો કિશોરવયે શું હોય? સ્વપ્નીલતા અને મુગ્ધતા, સાહસ અને સમર્પણ ઘૂઘવતા સાગરની એ મધુર અવસ્થા. ગાંધીજીને ચરણે સમર્પિત થવું તે એક આનંદોજ્જવલ સ્વપ્ન! ગાંધીજીના અવસાનના સમાચારે એકાએક અંધકારના સાગરમાં અટવાઈ ગઈ.
બે પુણ્યશ્લોક પુરુષો : રવિશંકરદાદા અને પંડિત સુખલાલજી
મૃદુલા પ્ર. મહેતા
પ્રથમ આવૃત્તિ, ૧૯૮૬
બાલગોવિંદ પ્રકાશન, અમદાવાદ : ૩૮૦ ૦૦૧
Saturday, March 29, 2025
ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1564
ઈશ્વર એમના આત્માને શાંતિ અર્પે એવી પ્રાર્થના.
Friday, March 28, 2025
Wednesday, March 26, 2025
Tuesday, March 25, 2025
ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1563
દરેકે પોતાની રક્ષા જાતે કરી લેવી જોઈએ.
Monday, March 24, 2025
Sunday, March 23, 2025
Friday, March 21, 2025
ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ મુકામે હેકાથોનનું આયોજન
ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ | GUJARAT VIDYAPITH
અખબારી નોંધ | PRESS NOTE
21-03-2025
ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ મુકામે હેકાથોનનું આયોજન
૦ કમ્પ્યૂટર વિજ્ઞાન વિભાગ અને Odoo દ્વારા રાષ્ટ્રીય સ્તરની સ્પર્ધા
૦ સમગ્ર દેશમાંથી થયેલી નોંધણીમાં ટોચની 50 ટીમમાં 187 વ્યક્તિઓની પસંદગી
કમ્પ્યૂટર વિજ્ઞાન વિભાગ, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ અને Odoo India Pvt. Ltd. દ્વારા ૨૨-૦૧-૨૦૨૫ના રોજ રાષ્ટ્રીય સ્તરે Odoo X Gujarat Vidyapith - Hackathon’25ના આયોજન માટે એમ.ઓ.યુ. કરવામાં આવ્યું હતું. Hackathon’25 માટે વર્તમાન વિદ્યાર્થીઓ, ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓ, અને પ્રાધ્યાપકો પાસેથી સમસ્યા-કથન (પ્રોબ્લેમ સ્ટેટમેન્ટ) મંગાવવામાં આવ્યા હતા. કુલ વીસ સમસ્યા-કથનમાંથી ત્રણ સમસ્યા-કથનની પસંદગી કરવામાં આવી હતી. વિદ્યાર્થીઓને Hackathon’25ના પડકાર(ચેલેન્જ) તરીકે આપવામાં ત્રણ સમસ્યા-કથન આ મુજબ છે : Bridging Natural farming and Conscious, Empowering Women Technology for Inclusion and safety, Carbon footprint tracker.
Hackathon’25ની જાગ્રતિ ફેલાવવા માટે ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના એમસીએ અભ્યાસક્રમના વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકો ગુજરાતની 80 કરતાં વધારે એન્જિનિયરિંગ અને એમસીએ કૉલેજમાં રૂબરૂ ગયા હતા. તેમણે જે તે કૉલેજના વિદ્યાર્થીઓને Hackathon’25 વિશે માહિતી આપીને તેમને Hackathon’25માં ભાગ લેવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા હતા.
Hackathon’25 અંતર્ગત, ગુજરાત ઉપરાંત દેશનાં અન્ય રાજ્યોનાં 370 સંસ્થાનોનાં 1402 ભાઈઓ અને 615 બહેનો એમ કુલ 2017 વ્યક્તિઓએ નોંધણી(રજિસ્ટ્રેશન) કરાવી હતી. જેમાં પ્રથમ તબક્કા(રાઉન્ડ)ના અંતે ટોચની પચાસ ટીમની પસંદગી કરવામાં આવી હતી. પ્રથમ રાઉન્ડના અંતે ટોચની 50 ટીમની પસંદગી કરવામાં આવી હતી, જેમાં 142 ભાઈઓ અને 45 બહેનો એમ કુલ 187 વ્યક્તિઓની પસંદગી કરવામાં આવી હતી.
22-23 માર્ચ, 2025 દરમ્યાન ટોચની પચાસ ટીમ ગૂજરાત વિદ્યાપીઠમાં ચોવીસ કલાક દરમ્યાન કોડિંગ કરી પોતાની જીતનો દાવો રજૂ કરશે.
.....................................................................
Hackathon’25 ની વધુ વિગતો માટે, પ્રા. અજય પરીખ, ડીન (ICT) અને અધ્યક્ષ (કમ્પ્યૂટર વિજ્ઞાન વિભાગ, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ)નો 94265 87026 ઉપર સંપર્ક કરી શકાશે.
Thursday, March 20, 2025
વિશ્વ ચકલી દિવસ
મારે ફળીયે ચકલી બેસે તે મારું રજવાડું,
તારે બોલે હાંફળ ફાંફળ ચાકર ઉઠે બેસે,
મારા ઘરમાં કીડી સુદ્ધા દમામપૂર્વક બેસે.
મારે ફળીયે ઝૂલે ઝાડની ઘટાદાર ખુશીયારી,
ખોલું ત્યાં આકાશ લાગલું દેતી ઘરની બારી,
જેવો મારો ઉંબર તેવું આડેઘડ પછવાડું,
મારે ફળીયે ચકલી બેસે તે મારું રજવાડું.
તારે ફળીયે તારો વૈભવ ખોંખારાઓ ખાય,
મારે પંખીના ટહૂકાથી અજવાળા ફેલાય,
સાત રંગના ઓડકાર તું સાવ એકલો ખાતો,
હું તો અકડેલઠટ્ઠ ડાયરા વચ્ચે મગન થાતો.
આવા મારા સાવ ઠોઠ જીવતરને શું શીખવાડું,
તારો વૈભવ રંગમોલ સોનું ને ચાકર ધાડું,
મારે ફળીયે ચકલી બેસે તે મારું રજવાડું,
રમેશ પારેખ
ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1562
પોલીસે ગેરકાયદે બાંધકામ કરનાર સ્ત્રીને નોટિસ ફટકારી.
Wednesday, March 19, 2025
તેજસ વૈદ્ય : (પુનઃ) અભિનંદન
💐 💐
(પુનઃ) પ્રિય તેજસ,
(પુનઃ) રામનાથ ગોયન્કા પત્રકારત્વ પારિતોષિક માટે,
(પુનઃ) અભિનંદન.
(પુનઃ) આનંદ.
(પુનઃ) અશ્વિન
💐 💐
Tuesday, March 18, 2025
Monday, March 17, 2025
Sunday, March 16, 2025
Saturday, March 15, 2025
વાર્તાકાર રજનીકુમાર પંડ્યાની વિદાય
 |
| રજનીકુમાર પંડ્યા Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ.અશ્વિનકુમાર |
રજનીકુમાર પંડ્યા, વાર્તાકાર
જન્મ : ૦૬-૦૭-૧૯૩૮
અવસાન : ૧૫-૦૩-૨૦૨૫
Friday, March 14, 2025
Thursday, March 13, 2025
અભિનંદન : પત્રકાર નિકુલ વાઘેલાને કાકાસાહેબ રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર
પત્રકાર નિકુલ વાઘેલાને અભિનંદન.
નિકુલ વાઘેલા ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના પત્રકારત્વ અને સમૂહ-પ્રત્યાયન વિભાગના પૂર્વ વિદ્યાર્થી (એમ.એ. - પત્રકારત્વ અને સમૂહ-પ્રત્યાયન, વર્ષ : ૨૦૧૩-૨૦૧૫) છે.
Wednesday, March 12, 2025
Tuesday, March 11, 2025
Monday, March 10, 2025
Workshop: 'New Avenues in Research, Gandhian Thoughts and NEP-2020'
કાર્યક્રમનું નામ અને સ્થળ : Vyas Mandir, Gujarat Vidyapith
વિષય : 'New Avenues in Research, Gandhian Thoughts and NEP-2020'
તારીખ : 10-03-2025 to 24-03-2025
Sunday, March 9, 2025
વડલો || કૃષ્ણલાલ શ્રીધરાણી
અમે તો સૂરજના છડીદાર
અમે તો પ્રભાતના પોકાર !....ધ્રુવ૦
સૂરજ આવશે સાત ઘોડલે
અરુણ રથ વ્હાનાર !
આગે ચાલું બંદી બાંકો,
પ્રકાશ-ગીત ગાનાર !....અમે૦
નીંદરને પારણીએ ઝૂલે,
ધરા પડી શુનકાર !
ચાર દિશાના કાન ગજાવી,
જગને જગાડનાર !....અમે૦
પ્રભાતનાયે પ્રથમ પ્હોરમાં,
ગાન અમે ગાનાર !
ઊંઘ ભરેલા સર્વ પોપચે,
જાગૃતિ-રસ પાનાર !....અમે.
Saturday, March 8, 2025
Thursday, March 6, 2025
Sunday, March 2, 2025
Saturday, March 1, 2025
પીએચ.ડી.માં અભ્યાસ કરતા વિદ્યાર્થીઓ માટે સંશોધન-પ્રગતિની રજૂઆત
તારીખ અને સમય નિર્ધારિત કરવાં.
માન્ય ખાદી-ગણવેશ પહેરીને જ આવવું.
સંશોધન-પ્રગતિની રજૂઆત માટે, પોતાની પેનડ્રાઇવમાં પીપીટી તૈયાર કરીને જ આવવું.
રજૂઆત નિર્ધારિત સમયમાં પૂર્ણ કરવી.
પ્રશ્નોત્તરી માટે સમય રાખવો.
સૂચવવામાં આવેલાં સુધારા-વધારા નોંધી લેવાં.
નિબંધ સુપરત કરતાં પહેલાં આ પ્રકારની બે રજૂઆત કરવી.
બે રજૂઆત વચ્ચે ઓછામાં ઓછો એક મહિનાનો સમય રાખવો. જેથી સુધારા-વધારા સમયસર આમેજ થઈ શકે.
આપની સાથે,
શુભેચ્છા સાથે.
માધ્યમ-પ્રશિક્ષણ સત્ર બે
૦૧-૦૩-૨૦૨૫થી ૩૧-૦૩-૨૦૨૫
અંકિત કુમાર પ્રતાપ ભાઈ રાઠવા, મંતવ્ય ન્યૂઝ ચેનલ,અમદાવાદ
ગંગાસાગર મિશ્રા 'ઇન્ડિયા વોઈસ ન્યૂઝ' અમદાવાદ
નામદેવ બારોટ, "ગુજરાત ફર્સ્ટ ન્યૂઝ", અમદાવા
યુવરાજ સોનારા, "ગુજરાત ફર્સ્ટ ન્યૂઝ", અમદાવાદ
શર્મિલા સોલંકી "બૂલેટીન ઇન્ડિયા, " અમદાવાદ
મેઘા ઝાલા, "ABP અસ્મિતા" , અમદાવાદ
વિક્રમભાઈ શિવાભાઈ ગોહિલ “સંદેશ ન્યુઝ “અમદાવાદ
મેહુલ વસાવા, બાયસેક, ગાંધીનગર
સોનલ પટેલ, બાયસેક, ગાંધીનગર
ભાવેશ ચૌધરી, બાયસેક, ગાંધીનગર
પ્રિયાંશું પટેલ, બાયસેક, ગાંધીનગર
ધર્મરાજ રહેવર, બયસેક, ગાંધીનગર
હર્ષ બાયસેક, ગાંધીનગર
ત્રિપ્તીકા બેનર્જી - દૂરદર્શન,અમદાવાદ
મિત્તલ દેસાઈ - દૂરદર્શન,અમદાવાદ
મેઘા ઝાલા - એબીપી અસ્મિતા,અમદાવાદ.
ડોલી પરમાર, મંતવ્ય ન્યુઝ, અમદાવાદ
વિઠ્ઠલભાઈ શંકરભાઇ ચૌધરી, મંતવ્ય ન્યૂઝ
ગાર્ગી પરમાર દ્રષ્ટિ કોમ્યૂનિકેશન અમદાવાદ
રંજના કવર "બુલેટીન ઇન્ડિયા", અમદાવાદ
Wednesday, February 26, 2025
Tuesday, February 25, 2025
સમાધાનની કળાના સરદાર : વલ્લભભાઈ પટેલ || ડૉ. અશ્વિનકુમાર
 |
| Photo-Courtesy: google |
ગાંધીજીએ એક સમયે જેમને 'અક્કડપુરુષ' તરીકે ઓળખાવ્યા હતા તેવા વલ્લભભાઈ પાસે સમાધાન કરાવવાની અનોખી કળા હતી.
સરદાર પટેલનું અવસાન ૧૫-૧૨-૧૯૫૦ના રોજ મુંબઈમાં થયું હતું. સરદારશ્રીને શ્રદ્ધાંજલિ આપતો લેખ 'હરિજનબંધુ'ના તંત્રી કિશોરલાલ મશરૂવાળાએ વર્ધા મુકામે ૬-૧-૧૯૫૧ના રોજ લખ્યો હતો. આ લેખ 'સમાધાનની કળા' શીર્ષક હેઠળ 'હરિજનબંધુ' (૨૬મી જાન્યુઆરી, ૧૯૫૧, પૃષ્ઠ-ક્રમ : ૪૨૪) સાપ્તાહિકમાં પ્રગટ થયો હતો. લેખમાં કિશોરલાલે એક ઘટના-વિશેષની વિગતે વાત માંડીને વલ્લભભાઈના વ્યક્તિત્વનો વિશદ પરિચય કરાવ્યો છે.
મશરૂવાળાને સરદારની સમાધાન કરાવવાની કળાનો પહેલો અનુભવ ગૂજરાત વિદ્યાપીઠમાં થયો હતો. એ વખતે કિશોરલાલ ઘનશ્યામલાલ મશરૂવાળા (જન્મ : ૧૮૯૦) ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના મહામાત્ર (કુલસચિવ) હતા. જીવતરામ ભગવાનદાસ કૃપાલાની (જન્મ : ૧૮૮૮) ગૂજરાત મહાવિદ્યાલયના આચાર્ય હતા. ત્રિકમલાલ મનસુખલાલ શાહ તેના એક અધ્યાપક હતા. કિશોરલાલના કહેવા પ્રમાણે, આચાર્ય અને અધ્યાપકમંડળ વચ્ચે થોડોઘણો ખટરાગ રહ્યા જ કરતો હતો. વ્યક્તિગતરૂપે ત્રિકમલાલ શાહ જોડે વધારે તીવ્ર હતો. આચાર્ય કૃપાલાનીની વાણીની તીખાશ સૌ કોઈ જાણતા હતા. ત્રિકમલાલ તીખાબોલા નહોતા, છતાં જ્યાં એમને લાગે કે કાંઈક અનુચિત થાય છે કે બોલાય છે તો તેઓ સાંખી ન લેતા, સીધેસીધું અને આકરી રીતે પણ કહી નાખતા હતા. આચાર્ય કૃપાલાની તથા વિદ્યાપીઠના મહત્ત્વના સભ્યો કરતાં ત્રિકમલાલ શાહ (જન્મ : ૨૭-૧૨-૧૮૯૭) ઉંમરે નાના હોવાથી એમની તડ અને ફડ કરવાવાળી ભાષા મોટાઓને ખટકતી અને ઉદ્ધતાઈભરેલી લાગતી હતી. પરંતુ, ત્રિકમલાલ દિલના સાફ અને સાચું કહી નાખ્યું હોય એટલે શું કહેવાય? વળી, ત્રિકમલાલ શરૂઆતથી જ ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના પુરોગામી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ મંડળના મંત્રી હતા.
ગૂજરાત વિદ્યાપીઠની સ્થાપના ૧૮-૧૦-૧૯૨૦ના રોજ થઈ હતી. કિશોરલાલ મશરૂવાળા તેના પ્રથમ મહામાત્ર (૧૯-૧૦-૧૯૨૦થી ૧૨-૦૧-૧૯૨૧) હતા. કિશોરલાલે કામચલાઉ મહામાત્રપદ છોડ્યા પછી, કિશોરલાલ પુનઃ મહામાત્ર (૨૧-૦૩-૧૯૨૩થી ૦૫-૧૨-૧૯૨૫) તરીકે નિમાયા હતા. મહામાત્ર તરીકેના મશરૂવાળાના આ બે કાર્યકાળની વચ્ચે, ત્રિકમલાલ શાહ ૧૩-૦૧-૧૯૨૧થી ૨૦-૦૩-૧૯૨૩ સુધી મહામાત્ર હતા.
મશરૂવાળાએ અવલોક્યું છે તે અનુસાર, ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક તથા રામનારાયણ પાઠકે પારખેલા ગુજરાતના શિક્ષણકાર્યને વરેલા તરુણો પૈકી મહાવિદ્યાલયના ત્રિકમલાલ શાહ એક સારા અધ્યાપક હતા; વળી, ત્રિકમલાલ માતૃભાષા દ્વારા શિક્ષણ આપવાના આગ્રહી હતા. આથી, તેમની કિંમત પણ વિદ્યાપીઠના આગેવાનોને હતી. જોકે, મહાવિદ્યાલયમાં એક પ્રકારનો સિંધી-ગુજરાતીના સ્વરૂપનો પ્રાન્તીય ઝઘડો ચાલ્યા કરતો હતો. આચાર્યો ગિદવાણી, કૃપાલાની અને મલકાણી જેવા પ્રતિષ્ઠિત અધ્યાપકોને વિદ્યાપીઠે મેળવ્યા હતા. એમને લીધે ગૂજરાત મહાવિદ્યાલયની પ્રતિષ્ઠા ઊંચી હતી, અને તેથી વિદ્યાપીઠમાં તેમનું માન પણ હતું. સરદાર વલ્લભભાઈ, બળવંતરાય ઠાકોર વગેરે મોટેરાઓ તેમને સાચવવા પ્રયત્નશીલ રહેતા હતા. પૂજ્ય બાપુજી તે વખતે યરોડા જેલમાં હોવાથી તેમની ગેરહાજરી દરમ્યાન વિદ્યાપીઠને કશી આંચ ન આવે તેની એમને ભારે ચિંતા હતી.
કિશોરલાલ મશરૂવાળાને ફરીથી મહામાત્ર પદ લેવાનો આગ્રહ કરતી વખતે એ જ કારણ એમણે આપેલું : "બાપુજી છૂટીને આવે ત્યાં સુધી તમે આ કામ સંભાળો. પછી તમારે છૂટા થવું હોય તો પાછા છૂટા થજો." એમ સરદારે કિશોરલાલને આદેશ આપ્યો, અને તે કિશોરલાલ ઠેલી શક્યા નહીં. શ્રી બળવંતરાય (બલુભાઈ) ઠાકોર, શ્રી જીવણલાલ દીવાન, ડૉ. હરિપ્રસાદ દેસાઈ વગેરે બીજા પ્રૌઢ કાર્યવાહકોને પણ આ જ ચિંતા હતી. પણ આચાર્ય બલ્કે સિંધી આચાર્યો, અને બાકીનું ગુજરાતી-મહારાષ્ટ્રી અધ્યાપકમંડળ આ દૃષ્ટિએ જોતું નહોતું. અને તેમની શક્તિ આચાર્ય અને અધ્યાપકમંડળના પરસ્પર હકો ઠરાવવામાં વપરાઈ જતી હતી. સિંધી અધ્યાપકો ગુજરાતી દ્વારા શિક્ષણ આપી શકતા નહોતા, અને તે ગુજરાતી અધ્યાપકમંડળને ખટકતું. પરસ્પર અસંતોષનું બીજ આમાં હતું, અને જુદાં જુદાં નિમિત્તો લઈ તેમાંથી કલહ ઉત્પન્ન થતો.
અહીં, એ વેળાના, આચાર્ય કૃપાલાની અને સરદાર પટેલ વચ્ચેના સંબંધોને પણ સમજી લેવા પડે. ૧૯૨૩ના માર્ચના અરસામાં વલ્લભભાઈએ કૃપાલાનીને લખ્યું હતું કે, તેમને ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના કાર્યમાં કૃપાલાનીના સહકારની જરૂર છે. કૃપાલાની મહાવિદ્યાલય સંભાળી લે એમ તેઓ ઇચ્છતા હતા. વલ્લભભાઈનો પ્રસ્તાવ સ્વીકારીને ગુજરાત મહાવિદ્યાલયના આચાર્ય બનેલા કૃપાલાનીએ, ‘આત્મકથા’માં લખ્યું છે કે, ‘મારા રાજકીય આગેવાનો સાથેના સંબંધો ઉત્તમ હતા. વલ્લભભાઈ સાથેનો સંબંધ અત્યંત ઘનિષ્ઠ હતો. ઘણી વાર અમે ભેગા ભોજન કરતા.’ (કૃપાલાની, ૧૯૯૪, પૃ. : ૧૩૯)
આ જ રીતે, આપણે કા.કા. પાસેથી એ વખતની સ્થિતિ જાણી લઈએ. કાકાસાહેબ કાલેલકરે પણ ‘જીવનનિવેદન’ના ‘ગૂજરાત વિદ્યાપીઠની સ્થાપના અને પુનર્રચના’ પ્રકરણમાં નોંધ્યું છે કે, ‘... કૃપાલાનીના અને મારા મિત્ર નારાયણદાસ મલ્કાનીને કૃપાલાનીએ વિદ્યાપીઠમાં આણ્યા. કોણ જાણે કેમ ગિદવાણી પછી કૃપાલાની, એમની મદદમાં મલ્કાની – ત્રણ સિંધીઓ. એમનું ગુજરાતી પ્રોફેસરો સાથે પૂરતું બને નહીં. રામનારાયણ પાઠક, રસિકલાલ પરીખ જેવા ખાનગી રીતે મારી પાસે આવી ચર્ચા કરે. મેં એમને કહ્યું કે 'કૃપાલાની અને મલ્કાની બંને મારા જૂના અંગત મિત્રો છે. એમના સ્વભાવની ખાસિયત હશે. પણ એમનામાં સિંધીપણું છે જ નહીં. તમારે એમની સાથે દિલ ખોલીને વાતો કરવી જોઈએ. બધું સરખું ઠીક થઈ જશે.’ તેઓ મને કહે, 'તમે વિદ્યાપીઠમાં આવો તો જ કાંઈક થઈ શકે.’ મારી તૈયારી ન હતી.’ (કાલેલકર, ૧૯૮૫, પૃ. ૪૫૦)
દરમિયાનમાં, એક વખત એવો આવ્યો કે, આચાર્ય અને અધ્યાપક વચ્ચેનો સંઘર્ષ પરાકાષ્ઠાએ પહોંચી ગયો. મશરૂવાળાએ લેખમાં જણાવ્યા અનુસાર, આવા જ કોઈક નિમિત્તમાંથી એક વાર આચાર્ય કૃપાલાની અને ત્રિકમલાલ શાહ વચ્ચે સખત બોલાચાલી થઈ ગઈ. આચાર્ય કૃપાલાનીએ ત્રિકમલાલને શિસ્તભંગ કરવા માટે સસ્પેન્ડ કર્યા કે તેમ કરવાની ધમકી આપી. બન્ને કાર્યવાહક સમિતિના સભ્ય હોવાથી, મહાવિદ્યાલયમાં કૃપાલાનીજી ઉપરી હોવા છતાં વિદ્યાપીઠમાં બન્નેનો દરજ્જો સરખા જેવો હતો.
કિશોરલાલ મશરૂવાળાએ વર્ણન કર્યું છે તે પ્રમાણે, મામલો કાર્યવાહક સમિતિમાં આવ્યો. મહામાત્રના કાર્યાલયમાં એક તાકીદની અવિધિસર સભા બોલાવવામાં આવી. સાંજે પાંચેક વાગ્યાથી સાત સાડાસાત સુધી આચાર્ય કૃપાલાની અને ત્રિકમલાલ શાહ તથા તેમના દરેકના પક્ષકારો વચ્ચે ગરમાગરમ તડાતડી ચાલી. એક બાજુએ કૃપાલાનીજીને બધા વડીલોનો ટેકો હતો, તેની સામે ત્રિકમલાલ શાહને નભવું મુશ્કેલ હતું. એ સમય સંભાળી નમી જાય તો બધું પતે એમ હતું. પણ એ અણનમ રહ્યા. સરદારે પણ તે દિવસે સાંજે તો જાણે ત્રિકમલાલને નમાવવાનો જ આગ્રહ હોય તેમ આકરા શબ્દો કહ્યા, એવો કિશોરલાલને ખ્યાલ હતો. ઝઘડો શા પ્રસંગમાંથી ઉત્પન્ન થયો હતો તે તો મશરૂવાળા ભૂલી ગયા હતા, પણ એમને એટલું યાદ હતું કે ત્રિકમલાલ શાહ પર જ બધો દોષ ઢોળી શકાય એમ નહોતું.
બધા બોલનારાઓની વરાળ સારી પેઠે નીકળી થયા બાદ સરદારે સૂચના કરી કે રાત્રે સૌએ પોતપોતાનો વિચાર કરી લેવો અને સવારે પાછા ભેગા થવું. તે વખતે છેવટનો નિર્ણય કરી લેશું. બધી વાતનો સાર કિશોરલાલ મશરૂવાળાને એવો લાગ્યો કે, આચાર્ય કૃપાલાનીને તો કોઈ છોડી શકે એમ હતું જ નહીં. ત્રિકમલાલને અને એમને બને એમ નહોતું, એટલે ત્રિકમલાલને જ છૂટા થવાનો કે કરવાનો નિર્ણય થશે.
કિશોરલાલે ઘટનાક્રમનું આલેખન કર્યું છે તે મુજબ, બીજે દહાડે સવારે પાછા બધા ભેગા થયા. સૌના ચહેરા ગંભીર હતા. સરદારે જ વાત શરૂ કરી. પણ જે રીતે એમણે આરંભ કર્યો તે જોતાં જ કિશોરલાલ આશ્ચર્યચકિત થયા. આગલા દિવસની ઉગ્રતા તો કોણ જાણે ક્યાંય ઊડી ગઈ હતી. બહુ મીઠી રીતે, ધીમે અવાજે, શાંત ચહેરો રાખી સરદારે ત્રિકમલાલને તેમ જ કૃપાલાનીજીને સંબોધન કર્યું. સરદાર શું બોલ્યા હતા તે મશરૂવાળાને યાદ રહ્યું નહોતું. પણ સરદાર દસ પંદર મિનિટ બોલ્યા તેનું પરિણામ દરેકના ઉપર થયું. બલુભાઈ (બળવંતરાય ઠાકોર) અને જીવણલાલ દીવાન પણ આગલે દિવસે ત્રિકમલાલ પર ખૂબ તપીને બોલેલા તે પણ ઠંડા પડી ગયા, અને સરદારની સાથે પોતાનો સૂર પુરાવ્યો. બીજી બાજુ રામનારાયણ પાઠક વગેરે પણ શાંત થયા. કૃપાલાનીજી કે ત્રિકમલાલભાઈને કોઈએ ઝાઝું બોલવાપણું રાખ્યું નહીં. જાણે કોઈ ઝઘડો જ નથી અને કશો નિર્ણય કરવાનો જ નથી; કોઈએ નમવાનું નથી કે નમાવવાનું નથી; બધું પતી જ ગયું છે એમ દરેક જણ મનમાં સમજી ગયા હોય એવી અસર ઉત્પન્ન થઈ ગઈ. કલાકેકમાં બધા શાંતિથી ઊઠી ગયા.
કિશોરલાલ મશરૂવાળાએ વલ્લભભાઈ પટેલનાં વિચાર-વાણી-વર્તનની વિશેષતાને ઉપસાવતાં લખ્યું છે કે, ‘હું સરદારના ગાઢ પ્રસંગમાં તે પહેલાં બહુ આવ્યો નહોતો. સામાન્ય રીતે તેઓ કાં તો આકરું બોલનારા, કટાક્ષ કરનારા કે ટોળ કરનારા લાગતા. તેમની શાંત, સાત્ત્વિક મુદ્રા અને વાણીનો મને આ પહેલો જ પરિચય હતો. તે પછી તો આજ સુધીમાં ઘણા પ્રસંગોમાં એમની નાજુક લાગણીઓનો મને અનુભવ થયો. જેમને પોતાના સાથી અને મિત્ર માન્યા હોય, તેમની સાથે ઊંચાં દિલ થવા જેવું કશું બને તો તે કેવા દુઃખિત થઈ જતા, અને મિત્રને ખોઈને પોતાની ઇચ્છા મુજબ કરવા કરતાં જો સાર્વજનિક કર્તવ્યનો સવાલ ન હોય તો વચ્ચેથી પોતે ખસી જવાનું પસંદ કરવાની કેવી તીવ્ર ઇચ્છા રાખતા તેનો હું કેટલાક પ્રસંગોમાં સાક્ષી છું. અધિકારી થવાની લાયકાત રાખવી, અધિકાર લેવાની જરૂર પડે તો તે લેવા તૈયાર થવું એ એમને માન્ય હતું; પણ મને અધિકાર મળો એવી મહત્ત્વાકાંક્ષા એમને ગમતી નહોતી. બીજાઓમાં તેવી નબળાઈને તે સહન કરતા, પણ જેને બહુ હાર્દિક મિત્ર અને ભાઈ જેવા માન્યા હોય તેમનામાં એવી નબળાઈ દેખાય ત્યારે એમને બહુ ગ્લાનિ થતી. એવે પ્રસંગે પેલા મિત્ર એમની પાસેથી બહુ મદદ અને પ્રોત્સાહનની અપેક્ષા રાખે અને તે પ્રમાણે તેઓ ન કરી શકે, તેથી પેલા મિત્રને કદી ગેરસમજ થતી. આવી ગેરસમજથી તેઓ બહુ અકળાતા, અને ત્યારે એમને એક પ્રકારનો ખેદ વ્યાપી જતો એમ મેં જોયું છે. પણ પોતાના મનનાં દુઃખો જ્યાં ત્યાં કહી બતાવવા એ એમના સ્વભાવમાં નહોતું. પૂ. બાપુજી કે મહાદેવભાઈ જેવા બે ચાર મિત્રો સિવાય બીજાને તેની બહુ થોડી જાણ થતી.’
લેખના અંતે, કિશોરલાલ મશરૂવાળાએ નોંધ્યું છે કે, 'વિનોદવૃત્તિ એ મનની વ્યથાની પ્રતિક્રિયા છે એ સાંભળી કદાચ કેટલાકને નવાઈ લાગશે. પણ વિચારીને જોશો તો જણાશે કે જેઓ સમાજ વચ્ચે ઘણા વિનોદી હોય છે, તેઓના હૃદયમાં ઘણી ગંભીરતા અને ગ્લાનિ પણ છુપાયેલાં હોય છે.'
સંસ્થા-સંચાલનમાં પડકારરૂપ પરિસ્થિતિ આવે એ સ્વાભાવિક છે. એમાં પણ સામાન્ય વાતચીતથી માંડીને વૈચારિક આદાનપ્રદાનમાં અહંભાવને ઓગાળવો કપરો થઈ પડે છે. આવા ટાણે સંવાદ અને સમજણ થકી સમાધાન તરફ આગળ વધીને, સ્થિતિને સહજ કરવી પડે. ગાંધીજી સ્થાપિત ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ જેવી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ-સંસ્થામાં, જ્યારે ડખો પડે ત્યારે ખડેપગે રહીને ઉકેલ કેમ આણવો એ સરદાર પટેલ પાસેથી શીખવું રહ્યું. આ અર્થમાં, વલ્લભભાઈ સમાધાનની કળાના સરદાર હતા.
……..……..……..……..……..……..…
સંદર્ભ-સૂચિ :
‘હરિજનબંધુ’ સાપ્તાહિક, અમદાવાદ, ૨૬-૦૧-૧૯૫૧, શુક્રવાર, પુસ્તક : ૧૪, અંક : ૪૮-૪૯
કાલેલકર, કાકાસાહેબ (૧૯૮૫). કાલેલકર ગ્રંથાવલિ (ભાગ : ૭). અમદાવાદ : આચાર્યશ્રી કાકાસાહેબ કાલેલકર ગ્રંથાવલિ પ્રકાશન સમિતિ.
કૃપાલાની, આચાર્ય (૧૯૯૪). આચાર્ય કૃપાલાનીની આત્મકથા (અનુવાદક : નગીનદાસ પારેખ). અમદાવાદ : ગૂર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય.
……..……..……..……..……..……..…
✍
ડૉ. અશ્વિનકુમાર
પ્રાધ્યાપક અને અધ્યક્ષ, પત્રકારત્વ અને સમૂહ-પ્રત્યાયન વિભાગ, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ, અમદાવાદ : ૩૮૦ ૦૦૯
……..……..……..……..……..……..……..……..
સૌજન્ય :
* સમાધાનની કળાના સરદાર : વલ્લભભાઈ પટેલ
'નવજીવનનો અક્ષરદેહ',
જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરી, ૨૦૨૫,
સળંગ અંક : ૧૪૧-૧૪૨, પૃષ્ઠ : ૪૨-૪૬
'નવજીવનનો અક્ષરદેહ',
જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરી, ૨૦૨૫,
સળંગ અંક : ૧૪૧-૧૪૨, પૃષ્ઠ : ૪૨-૪૬
Saturday, February 22, 2025
Friday, February 21, 2025
આંતરરાષ્ટ્રીય માતૃભાષા દિવસની સાર્થક ઉજવણી || આજે 'અશ્વિનિયત' બ્લોગનાં પાંચ લાખ+ પેજવ્યૂઝ થયાં
'અશ્વિનિયત' બ્લોગ : ૦૧-૦૧-૨૦૧૩થી આજપર્યંત
વર્ષ : ૧૨
પોસ્ટ્સ : ૫૩૫૦+
પેજવ્યૂઝ : ૫,૦૦,૦૦૦+
'અશ્વિનિયત' બ્લોગના પેજવ્યૂઝનો આંકડો જેવો પાંચ લાખને વટાવી ગયો કે તરત જ, વિદ્યાર્થીઓએ હર્ષનાદ કર્યો. અણધારી ખુશખબર આપી.
વર્ગકાર્ય પૂર્ણ થાય બાદ, અમે સૌએ મોઢું મીઠું અને તીખું કર્યું!
આમ, આજે (૨૧-૦૨-૨૦૨૫) આંતરરાષ્ટ્રીય માતૃભાષા દિવસની સાર્થક ઉજવણી થઈ.
બ્લોગથી અને દિલથી જોડાયેલાં રહીએ!
આનંદ અને આભાર.
Job @ Divya Bhaskar Digital
દિવ્ય ભાસ્કર ડિજિટલમાં ડેસ્ક પર વેકેન્સી
જગ્યા-1
લાયકાત: જર્નલિઝમ
અનુભવ: 1 વર્ષ/ફ્રેશર
જોબ લોકેશન: અમદાવાદ
ઇચ્છુક ઉમેદવાર આ નંબર પર બાયોડેટા વોટ્સએપ કરો: 8780069668
Thursday, February 20, 2025
Wednesday, February 19, 2025
Tuesday, February 18, 2025
Sunday, February 16, 2025
Saturday, February 15, 2025
Friday, February 14, 2025
Thursday, February 13, 2025
આકાશવાણીની મુલાકાત
વિશ્વ રેડિયો દિવસ નિમિત્તે અમે આકાશવાણી અમદાવાદ ખાતે આયોજિત કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત રહ્યા.
વિભાગમાં વિદ્યાર્થીઓના રેડિયો અનુભવોનું શ્રાવ્ય તેમજ દૃશ્ય-શ્રાવ્ય દસ્તાવેજીકરણ કર્યું. અપલોડ પણ થયું.
Wednesday, February 12, 2025
વ્યાખ્યાન : રેડિયોનો ઉદ્ભવ અને વિકાસ
ડૉ. અશ્વિનકુમાર
વિષય : 'રેડિયોનો ઉદ્ભવ અને વિકાસ'મોરારજી દેસાઈ મંડપમ્, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ, અમદાવાદ
૧૨-૦૨-૨૦૨૫, બુધવાર
Job @ Network18 - Gujarati News channel
We r hiring young & dynamic professionals…
Multiple openings @ Network18 - Gujarati News channel looking for Editorial !
Journalism is a must.
Age criteria - 24-29
Pls send ur resume on Jimisha.chauhan@nw18.com
Tuesday, February 11, 2025
વ્યાખ્યાન : થોમસ આલ્વા એડિસન : જીવન અને પ્રદાન'
ડૉ. અશ્વિનકુમાર
વિષય : 'થોમસ આલ્વા એડિસન : જીવન અને પ્રદાન'મોરારજી દેસાઈ મંડપમ્, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ, અમદાવાદ
૧૧-૦૨-૨૦૨૫, મંગળવાર
Sunday, February 9, 2025
ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1549
'નબળા અને રોગગ્રસ્ત શરીરના કારણે ટૂંટિયું વાળીને, લાચાર સ્થિતિના કારણે પથારીમાં પડી રહેવું.
કચ્છના નાના રણમાં અગરિયા પરિવારની દીકરીએ કરેલો શબ્દપ્રયોગ
(તસવીર-પત્રકાર અને વીતક-લેખક 'રણવીર' અંબુભાઈ પટેલના વક્તવ્યમાંથી)
Subscribe to:
Posts (Atom)