Friday, December 17, 2021

અરવિંદ ઘોસાળકર : વારલી ચિત્રના અચ્છા કળાકાર

Photograph : Dr. Ashwinkumar /
છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

Photograph : Dr. Ashwinkumar /
છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

Photograph : Dr. Ashwinkumar /
છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

અરવિંદ ઘોસાળકર ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ, અમદાવાદમાં આવેલા આદિવાસી સંગ્રહાલયના પૂર્વ વસ્તુપાલ છે. તેઓ વારલી ચિત્રના અચ્છા કળાકાર છે. અરવિંદભાઈની કોટી ઉપર એક વિશેષ પ્રકારની કલમની હાજરી જોવા મળે જ. તેઓ ઈ.સ. ૧૯૬૮થી શાહીવાળી કલમનો જ ઉપયોગ કરે છે.

Dr. B. R. Ambedkar's Constituent Assembly Speech on Dec 17, 1946


https://www.youtube.com/watch?v=lPsZLK540Cg&ab_channel=PrasarBharatiArchives

Tuesday, December 14, 2021

સ્મરણો સચવાયાં શ્વેત-શ્યામ છબીમાં

 

સૌજન્ય : વ્હોટ્સએપ્પ વિશ્વવિદ્યાલય 



અનુપારંગત(વર્ષ : ૨૦૦૦)ના અમારા નિબંધ-માર્ગદર્શક તુષાર શંકર ભટ્ટ, પહેલી હરોળમાં જમણેથી ત્રીજી ખુરશીમાં બેઠેલા દૃશ્યમાન થાય છે.

Thursday, December 9, 2021

રાજ્યના માધ્યમ જગતનો ભવ્ય ઉત્સવ : ગુજરાત મીડિયા એવોર્ડ્સ - ૨૦૨૨


ગુજરાતના માધ્યમ જગત સાથે જોડાયેલા પત્રકાર મિત્રોના કાર્યને પ્રોત્સાહિત કરવાના ઉદ્દેશથી ગુજરાત મીડિયા એવોર્ડ્સની શરુઆત કરવામાં આવી છે.



આ એવોર્ડ્સ માટે પત્રકારત્વની અલગ અલગ શ્રેણીમાં નામાંકન પત્ર ભરવાનું શરૂ થયું છે.

પ્રિન્ટ મીડિયા, ઈલેકટ્રોનિક મીડિયા (ટેલીવિઝન / રેડિયો) અને ડિજિટલ મીડિયા સાથે જોડાયેલા માધ્યમકર્મીઓ ભાગ લઈ શકશે.

આપ પણ ગુજરાત મીડિયા એવોર્ડ્સમાં ભાગ લઈ આપે કરેલા શ્રેષ્ઠ કામને આ લિંક પર મોકલી આપો.


વધુ માહિતી માટે સંપર્ક કરો :
+91-98241 88085

નામાંકન પત્ર ભરવાની છેલ્લી તારીખ ૩૧ ડિસેમ્બર, ૨૦૨૧ છે.

Thursday, December 2, 2021

મેળો

 

છાપાંનાં ત્રણ કામ


'છાપાનું કામ લોકોની લાગણી જાણવી અને તેને પ્રગટ કરવી એ એક છેબીજું કામ લોકોમાં અમુક લાગણીઓ જરૂરની હોય તે પેદા કરવી એ છેને ત્રીજું કામ લોકોમાં એબ હોય તો તે ગમે તેટલી મુસીબતો પડે તોપણ બેધડક થઈ બતાવવી.'

મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી, 'હિંદ સ્વરાજ'


Wednesday, November 24, 2021

ગ્રામશિલ્પી રમણભાઈ સંગાડા (દાહોદ) : ગૂજરાત વિદ્યાપીઠની મુલાકાતે


ગ્રામશિલ્પી : રમણભાઈ સંગાડા
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર


Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર


ગ્રામશિલ્પી : રમણભાઈ સંગાડા (પૂર્વ વિદ્યાર્થી, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ)  
ગામ : પરમારના ડુંગરપુર
તાલુકો : સંજેલી 
જિલ્લો : દાહોદ

Tuesday, November 23, 2021

આંગણે આવી આકાશવાણી

 

Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

Thursday, November 18, 2021

'એકત્ર'નો ગ્રન્થ-ગુલાલ : પ્રેમાનંદ આખ્યાન શ્રેણી - ૧ || શ્રેણી-સંપાદક : રમણ સોની




કવિ પ્રેમાનંદ મધ્યકાલીન ગુજરાતી ભાષાના સમર્થ આખ્યાનકાર કવિ હતા – આજે પણ એમની કથનકલા અને કવિશક્તિ આનંદ અને તૃપ્તિનો અનુભવ કરાવે છે.

આ સંપાદન-શ્રેણી પ્રેમાનંદનાં, પહેલે તબક્કે પાંચ આખ્યાનોને ઈ-શ્રેણી રૂપે પ્રગટ કરે છે. જુદાજુદા અભ્યાસી સંપાદકોએ એનું સંપાદન સંભાળ્યું છે અને એમની વિશેષતાઓ એમાં પરોવાઈ છે. પરંતુ, એ સાથે જ, એની રજૂઆતને એક ઘાટ આપવા માટે એનું પરિરૂપ એકસરખું રાખ્યું છે. શ્રેણી-સંપાદકે, દરેક આખ્યાનને સર્વસામાન્યરૂપે લાગુ પડે એવા, ગુજરાતી આખ્યાનના સ્વરૂપ ને વિકાસગતિ અંગે કેટલાક લેખન-અંશો તૈયાર કરીને સામેલ કર્યા છે.


આ આખ્યાનોના દરેક સંપાદકે–
(૧) વિવિધ મુદ્રિત વાચનાઓને સંકલિત કરીને એક સુગમ વાચના તૈયાર કરી છે, (૨) દરેક કડવાને આરંભે ટૂંકી પરિચય-નોંધ મૂકી છે અને શબ્દાર્થ-નોંધો કરી છે, (૩) પ્રવેશક તરીકે સંક્ષિપ્ત કૃતિ-પરિચય આપવા ઉપરાંત (૪) આખ્યાન-કૃતિનો આસ્વાદલક્ષી અભ્યાસ પણ રજૂ કર્યો છે.

એ રીતે આ સંપાદનો શાસ્ત્રીય ઉપરાંત સર્વગ્રાહી અને રસપ્રદ વાચન બન્યાં છે.

વાંચો –

૧. કુંવરબાઈનું મામેરું : સંપાદક — રમણ સોની
૨. સુદામાચરિત્ર : સંપાદક — દર્શના ધોળકિયા
૩. ઓખાહરણ : સંપાદક — હૃષીકેશ રાવલ
૪. અભિમન્યુ-આખ્યાન : સંપાદક — ભરત ખેની
૫. ચંદ્રહાસ-આખ્યાન : સંપાદક — પ્રવીણ કુકડિયા



ગાંધીજીનો બાઇબલ ખંડ


Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર


ગાંધીજીનો બાઇબલ ખંડ
પ્રાણજીવન વિદ્યાર્થીભવન,
ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ,
આશ્રમ-માર્ગ, અમદાવાદ

Wednesday, November 17, 2021

ગાંધીજી : સફળ પ્રત્યાયક તરીકે


અશ્વિનકુમાર
ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ, મહાત્મા ગાંધી પરિસર, આશ્રમ માર્ગ, અમદાવાદ - ૩૮૦ ૦૧૪

....................................................................................................................

વ્યક્તિની અભિવ્યક્તિમાં સ્પષ્ટ વિચારબળ અને વિચાર-અમલીકરણ હોય તો તે સફળ પ્રત્યાયન કરી શકે. વિચારોને તર્કબદ્ધ રીતે અસરકારકપણે રજૂ કરવાની સાથે સાથે લોકોને પણ એ વિચારનો અમલ કરાવવાની જાદુઈકળા ગાંધીને હસ્તગત (કે પછી હૃદયગત!) હતી. સ્વાતંત્ર્યસંગ્રામના યુગમાં સમૂહ પ્રત્યાયન માટેનાં સાધનો પૂરતાં પ્રમાણમાં ઉપલબ્ધ નહોતાં. વળી એ વખતે બ્રિટિશ સરકારની ચાંપતી નજર ગાંધીજીની પ્રત્યેક પ્રવૃત્તિપળ પર રહેતી હતી. અને છતાં બસો વર્ષથી તપતો અંગ્રેજોનો શાસનસૂર્ય બાપુના તેજ આગળ ઝાંખો પડી ગયો, જે તેમના સફળ પ્રત્યાયનની પારાશીશી કહી શકાય.

વિશાળ જનસમૂહ તેમના વિચારોનું આંધળું અનુકરણ કરતો હતો. છતાં ગાંધીજીએ તો એટલે સુધી કહેલું કે, 'મારા બે વિચારો વચ્ચે જો વિરોધાભાસ જણાય તો મેં જે વાત છેલ્લે કહી હોય તેને સાચી માનજો.' ભાગ્યે જ કોઈ પ્રત્યાયક પોતાની દ્વિધા અંગે આટલો સ્પષ્ટ હશે!

ગાંધીજીના વિચાર અને આચાર વચ્ચે કોઈ ભેદ નહોતો. તેઓ પારદર્શક વ્યક્તિત્વને કારણે જ મહાન પ્રત્યાયક બની શક્યા. તેમણે સુંદર આયોજનબદ્ધ કાર્યક્રમો આપ્યા. સમયપાલનનું મહત્વ સમજાવ્યું અને તેને પાળી પણ બતાવ્યું. લગભગ ચાળીસ વર્ષ સુધી ચાલેલાં તેમનાં સામયિકોનાં પ્રકાશનમાં ક્યારેય વિલંબ થયો નથી. પ્રત્યાયકને સફળ બનાવનારા પરિબળોમાં સમયઆયોજન અને સમયપાલન ખૂબ જ મહત્ત્વનાં પરિબળો છે. આ જ કારણે આજે સમય સંચાલન (ટાઈમ મેનેજમેન્ટ)નું ભણાવનાર પશ્ચિમી નિષ્ણાતો ગાંધીજીનું ઉદાહરણ ટાંકે છે!

ગાંધીજી મોટામાં મોટા માણસની નાનામાં નાની બાબતનો અને નાનામાં નાના માણસની મોટામાં મોટી બાબતનો ખૂબ જ ખ્યાલ રાખતા હતા. જેને પરિણામે તેઓ ચર્ચિલથી માંડીને ચંદુકાકા અને મેડલિન સ્લેડથી માંડીને મંછીમા સુધીના તમામ લોકો સુધી અસરકારકપણે પહોંચી શકતા હતા. તેઓ દેશ-વિદેશમાંથી આવતા હજારો પત્રોના જવાબો આપવાનો પ્રયત્ન કરતા હતા. તેઓ તેમનાં સામયિકોમાં વાચકોના પત્રોને નિયમિતપણે જવાબ અને જગ્યા આપતા હતા.

ગાંધી મૂળે ધાર્મિકવૃત્તિના માણસ હતા. તેમણે હિંદુ, મુસ્લિમ, જૈન, બૌદ્ધ વગેરે ધર્મના ગ્રંથોનું વાચન, ચિંતન અને મનન કર્યું હતું. ગાંધીજી પર ‘ભગવદ્ગીતા’નો વિશેષ પ્રભાવ રહ્યો હતો. આ બધા ધર્મગ્રંથોમાં જોવા મળેલી 'સત્ય' અને ‘અહિંસા’ની હાજરીની તેમણે વિશેષ નોંધ લીધી હતી. તેઓના મતે ધર્મ માનવસેવાના પાયા પર રચાયેલો હોવો જોઈએ. ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક તપોબળના પરિણામે જ તેઓ મહાન સામાજિક અને રાજકીય પ્રયોગો અને તે થકી સફળ પ્રત્યાયન જનસમૂહ સુધી કરી શક્યા. આથી જ એમ. એમ. થોમસે કહ્યું છે કે, "Religious interpretation of human existence was at the root of Mahatma Gandhi's political and social action." અર્થાત "મહાત્મા ગાંધીની રાજકીય અને સામાજિક કામગીરીનાં મૂળિયાં માનવ-અસ્તિત્વની ધાર્મિક સમજણમાં જોવા મળે છે." (The Acknowledged Christ of the Indian Renaissance, Author: M. M. Thomas, Page 193)

ગાંધીજી દક્ષિણ આફ્રિકામાં બે દાયકાથી પણ વધારે સમય રહ્યા. તેઓ રંગભેદની નીતિ સામે ઝઝૂમ્યા અને તેમાં સફળ થયા બાદ ઈ. સ. ૧૯૧૫ની ૯મી જન્યુઆરીએ સ્વદેશ પાછા ફર્યા. તે સમય હતો પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધનો. ભારતમાં અનેક અન્યાયી કાયદા અસ્તિત્વમાં હતા. જનમાનસમાં ભયનું સામ્રાજય હતું અને આત્મવિશ્વાસનો અભાવ હતો. આવા તાકડે ગાંધીજીનો હિંદુસ્તાનમાં પ્રવેશ થાય છે. તેમનો મક્કમ અવાજ લોકોના કાન સુધી પહોંચવા લાગે છે. લોકો તેમના તરફ આકર્ષાઈને તેમને વધુ ને વધુ ધ્યાનથી જોવા-સાંભળવા લાગે છે. જોતજોતામાં ગાંધીજી આખા દેશમાં છવાઈ જાય છે. એ ટાણે આજનાં જેવાં પ્રસાર માધ્યમોની પ્રચૂરતા નહોતી. છતાં દેશના ખૂણે-ખૂણે તેઓ લોકહૃદયમાં બરાબર સ્થાપિત થાય છે.

ગાંધીજીએ રાજકારણની અને સત્તાના રાજકારણથી દૂર રહીને લોકો સાથે સીધો સંપર્ક કરવાનું શરૂ કર્યું. તેમણે જોયું કે કોંગ્રેસના નેતાઓનો લોકસંપર્ક અને કાર્યક્ષેત્ર સીમિત છે. તેઓ જાણતા હતા કે ગામડાંમાં વસતા હિંદુસ્તાનમાં આમ જનતાની ભાગીદારી અને સાથ-સહકાર વિના સ્વતંત્રતાનું આંદોલન સફળ ન થઈ શકે. આમ, ગાંધીજીએ આમ જનતા અને કોંગ્રેસ વચ્ચે લોકસંપર્કના અભાવે પડેલી પ્રત્યાયન-ખાઈને જાણી. તેમને એવું પણ લાગ્યું કે લોકોના પ્રશ્નો અને તેમના મનની વાત તો તેમની પાસે જ જઈને સમજી શકાય. આ માટે તેમની સાથે તેમના જેવું જ જીવન જીવવું જોઈએ, એવું તેમને લાગ્યું. આથી તેઓ સાચા અર્થમાં કહી શકાય એવું સાદું જીવન જીવ્યા. તેમની સાદગી સંપૂર્ણ નૈસર્ગિક હતી. 'સાદું જીવન અને ઉચ્ચ વિચાર' એ ઉક્તિને સાર્થક કરી બતાવનાર મહાત્માજી જ આપણને 'દરિદ્રનારાયણ'નો સાચો પરિચય કરાવી શકે. આટલું જ નહીં, એક સફળ પ્રત્યાયક હોવા છતાં તેમણે તેમની સાદાઈને વટાવીને તેમાંથી પણ કોઈ લાભ મેળવવાના પ્રયત્નો કર્યા નથી. આ રીતે ગાંધી લોકોની વધારે નજીક આવ્યા અને સાચા લોકસંપર્ક દ્વારા એક મહાન પ્રત્યાયક બન્યા. પરિણામે ગાંધીજી લોકોના મનમંદિરમાં શ્રદ્ધાભાવે પ્રસ્થાપિત થયા, પોંખાયા અને પૂજાયા.

ગાંધીજીના સફળ પ્રત્યાયનનું મહત્ત્વનું લક્ષણ છે સ્વ-પ્રત્યાયન. કારણ કે પોતાની જાત સાથેનું પ્રત્યાયન (ઇન્ટ્રાપર્સનલ કમ્યુનિકેશન) કરનાર વ્યક્તિ સફળ પ્રત્યાયક બની શકે. દુનિયાભરના મહાનુભાવો અને સફળ પ્રત્યાયકોએ અનેક વિષયો અંગે ઊંડાણપૂર્વક મનોમંથન કર્યું છે. ગાંધીજીએ પણ આ રીતે પોતાના આત્માને ખૂબ જ ઢંઢોળ્યો છે. પોતાની જાત સાથે વાત થઈ શકે એ માટે તેઓ કેટલોક વખત મૌન પાળતા. આત્મનિરીક્ષણ દ્વારા સ્વ-પ્રત્યાયન (ઇન્ટ્રોસ્પેક્શન થ્રુ ઓટોકમ્યુનિકેશન) કરીને ગાંધીજી ખૂબ જ સજ્જ, મક્કમ અને સ્પષ્ટ બન્યા. જાત સાથે ઊંડાણપૂર્વક પ્રત્યાયન કરનાર જ જગત સાથે સફળ પ્રત્યાયન કરી શકે છે, એ ગાંધીજીના ઉદાહરણ પરથી ફલિત થાય છે.

પોતાની જાત સાથે એકરૂપ થયા બાદ લોકો સાથે એકરૂપતા સાધવા ગાંધીજીએ સમયાંતરે પોતાની જીવનપદ્ધતિમાં જરૂરી ફેરફારો કર્યા. ગરીબો સાથેનો એકાત્મભાવ સાધવા તેમણે ટૂંકી પોતડી જેવો સાદો પહેરવેશ અપનાવ્યો. લોકોની ભાષામાં વાત કરી. કોશિયો પણ સમજી શકે તેવી ભાષાનો આગ્રહ રાખ્યો. લોકોના માનસિક સ્તર સુધી પહોંચીને તેમની ભાવનાઓ જાણી-જગાડી. પ્રજાની જીવનશૈલી સમજીને તેમની સાથે તેમના જેવા જ થઈને રહ્યા. તેમના આવા સાદગીભર્યા, નિસ્વાર્થ અને ત્યાગભર્યા જીવનની લોકો પર ભારે અસર થઈ.

તેમણે લોકો વચ્ચે જ ફરીને, પુષ્કળ પ્રવાસ કરીને દેશની પરિસ્થિતિનો બરાબર ક્યાસ કાઢ્યો. (આજના નેતાઓ તો દેશના સળગતા પ્રશ્નોની ચિંતા વાતાનુકૂલિત-કક્ષમાં બેસીને કરે છે. દર પા કલાકે મિનરલ વોટરનો પ્યાલો મોઢે માંડતા નેતાઓ લોકોને નડતી પીવાના પાણીની સમસ્યા કઈ રીતે સમજી શકે?!) લોકોની સમસ્યાનો જાતઅનુભવ કરવા તેઓ હંમેશાં રેલવેના ત્રીજા વર્ગમાં જ મુસાફરી કરતા હતા. ગાંધીજી એકમાત્ર એવા રાષ્ટ્રીય નેતા છે જેમણે ક્યારેય વિમાની પ્રવાસ કર્યો નથી! ગાંધીના વચનમાં લોકોને એટલો બધો વિશ્વાસ હતો કે તેમની વિનંતીને આદેશ માનીને માતૃભૂમિની મુક્તિ કાજે આ દેશનાં કેટલાંય સ્ત્રીઓ અને પુરુષો, ગ્રામીણજનો અને નગરજનો, યુવાનો અને વૃદ્ધો, ખેડૂતો અને કારીગરો, સાક્ષરો અને નિરક્ષરોએ લાઠીઓ ખાધી, જેલની હવા ખાધી અને બંદૂકની ગોળીઓ પણ ખાધી.

ગાંધીજી પોતાના સત્યનિષ્ઠ જીવન, ભારોભાર પ્રમાણિક્તા અને ઠોસ કાર્યપદ્ધતિ દ્વારા લોકોમાં અદ્ભુત વિશ્વાસપાત્રતા સ્થાપી શક્યા હતા; કારણ કે, તેમણે માત્ર શબ્દોથી જ નહીં, પરંતુ પોતાનો જ દાખલો બેસાડીને લોકોને ઉપદેશ આપ્યો હતો. જેમ કે, અસ્પૃશ્યતા નાબૂદ કરવા માટે તેમણે હરિજન કન્યાને દત્તક લઈ પહેલાં પોતે જ દાખલો બેસાડ્યો હતો. આમ, ગમે તે બાબત હોય, તેઓ શરૂઆત તો પોતાનાથી જ કરતા હતા. આથી લોકોને તેમને અનુસરવામાં કોઈ સંકોચ કે શંકા ન રહેતા અને આ રીતે તેઓ લોકોનો વિશ્વાસ સંપાદન કરી શક્યા હતા. તેમની સત્ય પર આધારિત જીવનપદ્ધતિને કારણે તેમની વિશ્વસનીયતા દિનપ્રતિદિન વધતી ચાલી. વળી, ગાંધીજીનાં વિચાર, વર્તન અને વાણીમાં સભ્યતા હતી. ઉમાશંકર જોશી તો કહેતા કે, "ગાંધીજી જેવા મહા-કારુણ્યશાળી પુરુષના હૃદયનો પ્રસાદ એમના એકેએક હલનચલનમાં પ્રતીત થાય છે. જવાહરલાલ નહેરુ આત્મકથામાં એ હલનચલનોને સુંદર રીતે ઓળખાવે છે." ('ઇવનિંગ વોક', સૌરભ શાહ, 'મિડ-ડે' દૈનિક, શનિવાર, ૧૯ જૂન, ૧૯૯૯, પાનું : ૧૦પ) આમ, આચાર-વિચારની એકતા, તેમની સચ્ચાઈ અને નિખાલસતાએ તેમને ભારે સફળતા અપાવી.

જ્યાં સુધી હેતુની યોગ્યતાની પોતાને ખાતરી ન થાય ત્યાં સુધી તેઓ કોઈપણ નિર્ણય લેતા નહીં અને કોઈ નિર્ણય પર આવતાં પહેલાં ખૂબ કાળજીપૂર્વક અને ઝીણવટભર્યો વિચાર કરતા. તેવી જ રીતે એક વખત નિર્ણય થઈ ગયા પછી વિના વિલંબે તેનો અમલ કરતા. તેમના મનની આ સ્પષ્ટતાથી તેમનું સંવાદીકરણ પણ સ્પષ્ટ અને પારદર્શક બન્યું, જેને પરિણામે તેમનું પ્રત્યાયન પણ પથદર્શક બન્યું.

તેમણે નાત, જાત, ધર્મ, લિંગ વગેરેનાં બંધનો તોડીને બધાં લોકોને સંગઠિત કર્યા અને તેથી જ તો સ્વતંત્રતાનું આંદોલન એ લોક-આંદોલન બની શક્યું. તેમણે સ્ત્રીઓને સમાન ગણીને સ્વતંત્રતાની લડતમાં મોટા પાયે ભાગીદાર બનાવી. તેમણે તેમના જાહેર અને ખાનગી જીવન વચ્ચેના ભેદને નાબૂદ કર્યો. આથી તેઓ જાહેર જીવનમાં વ્યક્તિગત જીવનનું આચરણ શક્ય બનાવી શક્યા. ખાનગી અને જાહેર જીવનનો તફાવત દૂર થતાં તેઓ સરળતાથી સમાજના નબળા અને નીચલા વર્ગને દરેક પ્રવૃત્તિમાં આકર્ષી શક્યા. ગાંધીજીના જીવનમાં ખાનગીપણાને અવકાશ નહોતો, એટલે જ તેઓ લોકોને તેમની ખૂબ નજીક લાવી શક્યા હતા. તેઓ જ્યારે જેલમાં હોય ત્યારે અંગ્રેજ સરકારને ક્યારેય ખાસ જેલસુરક્ષા અધિકારીઓની અને જ્યારે તેઓ જેલની બહાર હોય ત્યારે તેમની પર ચાંપતી નજર રાખવા માટે જાસૂસી અધિકારીઓની મદદ લેવી પડી નહોતી! ('Religious Communication in India' (Chapter: Gandhian Communication), Volume I, Author: J. V Vilanilam, P: 204) આમ, જેના પર વિરોધીઓને પણ શંકા ન હોય તે વ્યક્તિને મહાન પ્રત્યાયક ગણવી જ રહી.

કોઈપણ જગ્યાએ હિંસા કે રમખાણો ફાટી નીકળે ત્યારે ગાંધીજી ત્યાં અચૂક પહોંચી જતા. ઈ. સ. ૧૯૪૬માં જ્યારે નોઆખલીમાં હિંદુ-મુસ્લિમ વચ્ચે હુલ્લડો ફાટી નીકળ્યાં હતાં, ત્યારે પણ ગાંધીજી જીવના જોખમે ત્યાં પહોંચી ગયા હતા. અને ઘરે-ઘરે ફરીને શાંતિ અને ભાઈચારાનો સંદેશ લોકોને આપતા હતા. એટલું જ નહીં, ૧૫ ઓગસ્ટ, ૧૯૪૭ને દિવસે બધાં જ્યારે સ્વતંત્રતા દિનની ઉજવણી કરતાં હતાં ત્યારે ગાંધીજી કોમી આગ ઠારવા માટે નોઆખલીમાં હતા. કસોટીના સમયે લોકોની વચ્ચે જઈને ઊભી રહેનાર વ્યક્તિ જ સફળ પ્રત્યાયકરૂપે લોકોના દિલ જીતી શકે છે.

તેમણે સામાન્ય લોકો સમજી શકે તેવી સાદી, સરળ અને લોકભોગ્ય ભાષાનો ઉપયોગ કર્યો. આ માટે તેમણે પ્રાચીન ભારતીય સંસ્કૃતિનાં અભિન્ન અંગો જેવાં કે સત્ય, અહિંસા, ઉપવાસ, પ્રાર્થના, ભજનો. રામરાજ્ય વગેરે પારંપરિક ધાર્મિક ખ્યાલોનો ઉપયોગ કર્યો. આ ઉપરાંત રાષ્ટ્રીય ચળવળનાં પ્રતીક સમાન રેંટિયો, ખાદી, ગાંધીટોપી, મીઠું, રાષ્ટ્રભાષા હિંદી ... વગેરે પણ તેમના પ્રતાપે પ્રત્યાયન અને પ્રેરણાના શક્તિશાળી સ્રોત બની ગયા હતા. ગાંધીએ મુખ્યત્વે ખાદી દ્વારા આર્થિક સ્વાવલંબનનો વિચાર આપ્યો. મીઠાના પ્રતીક દ્વારા બ્રિટિશ સરકારની અન્યાયી અને શોષણખોર નીતિ સામે લોકોને જાગ્રત કર્યા અને રેંટિયો પણ તેમના પ્રયત્નોને પરિણામે ગરીબવર્ગ સાથેની એકતાનું પ્રતીક બન્યો. તેમણે હિંદી-હિંદુસ્તાનીને રાષ્ટ્રભાષા તરીકે સ્વીકૃતિ અપાવીને દેશવાસીઓને પ્રત્યાયન માટેની સેતુ બાંધી આપ્યો. તેમના સત્યાગ્રહ, અહિંસા, સ્વદેશી અને સર્વોદયના ઉચ્ચ વિચારો આજે પણ પ્રસ્તુત લાગે છે.

ગાંધીજીના પ્રવૃત્તિ-વર્તુળમાં માનવ હંમેશાં કેન્દ્રમાં રહેતો. તેઓ વ્યક્તિ દ્વારા જ આખાયે સમાજ અને તે દ્વારા રાષ્ટ્રનું નવનિર્માણ કરવા માગતા હતા. સફળ પ્રત્યાયક તરીકેની એમની વિશેષતા એ હતી કે એમને લોકશક્તિમાં અખૂટ શ્રદ્ધા હતી. તેમણે પ્રજાનો ઉપયોગ ક્યારેય પોતાનો સ્વાર્થ સંતોષવા માટેના સાધન તરીકે કર્યો નહોતો. પરંતુ તેમને મન તો લોકસેવા એ જ પ્રભુસેવા હતી. મહામાનવ ગાંધીજી મનુષ્યજાતિનું કલ્યાણ ઈચ્છતા હતા. આથી ગાંધીને શબ્દાંજલિ આપતા તે વેળાના યુ. એસ. સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ જ્યોર્જ સી. માર્શલે કહ્યું હતું કે, "Mahatma Gandhi was the spokesman for the conscience of mankind." ('Mahatma Gandhi: His Life and Message for the World', Author: Louis Fischer, page: 369) આમ, ગાંધીને 'સમગ્ર માનવજાતિની વિવેકબુદ્ધિના પ્રવક્તા' તરીકેનું બિરુદ મળે એ જ બતાવે છે કે તેમણે કેટલું બધું અર્થસભર અને અસરકારક પ્રત્યાયન ક્યું હશે.

આજે ગાંધીનિર્વાણને પાંચ દાયકા વીત્યા પછી પણ તેમની ખોટ તો વણપુરાયેલી જ રહી છે. ગાંધીજીની હત્યા પછી સાને ગુરુજીએ કહેલું કે, 'મારા જીવનનો સૂરજ ડૂબી ગયો, હું અંધારામાં જીવન નહીં ગુજારી શકું.' (‘નિરીક્ષક', ૧-૧-૨૦૦૧, પૃ. ૩) એમનાં ૪ વિચારપત્રોની ખોટ આજે ૪૦ ટેલિવિઝન ચેનલ્સ, ૪૦૦ રેડિયો સ્ટેશન્સ, ૪૦૦૦ અખબારો કે ૪૦,૦૦૦ વેબસાઈટ્સથી પણ પૂરી થઈ શકે તેમ નથી. આથી કહી શકાય કે આજના ઈન્ટરનેટ યુગમાં વીજાણુ માધ્યમો દ્વારા સાચા અર્થમાં થતું પ્રત્યાયન માનવમન સુધી માંડ પહોંચે છે, જ્યારે એ વખતે વીજાણુ માધ્યમોની અછત વચ્ચે પણ ગાંધીજીનું નિસ્વાર્થ પ્રત્યાયન માનવાત્મા સુધી સોંસરવું પહોંચ્યું હતું! માટે જ જગતના મહામાનવોમાં સફળ પ્રયાપક તરીકે ગાંધીજી આજે પણ ટોચ ઉપર બિરાજે છે. નોંધપાત્ર બાબત તો એ છે કે, તેઓ તેમની હયાતીમાં ખૂબ વ્યાપક પ્રમાણમાં લોકસ્વીકૃતિ પામ્યા હતા.

"મારું જીવન એ જ મારો સંદેશ" એવું બ્રહ્મવાક્ય ઉદ્ગારનાર ગાંધીજી સત્યનો પર્યાય બની ગયેલા. આથી, સુરેશ દલાલે કહ્યું છે કે, 'ગાંધીજી, અરવિંદ ઘોષ અને ટાગોર એટલે સત્યમ, શિવમ, અને સુંદરમ.' પોતાને સમજાયેલું સત્ય લોકોને પહોંચાડવાની તાલાવેલી અને તૈયારીને કારણે ગાંધીજીએ સમાજસેવા માટે પત્રકારત્વની પગદંડી પસંદ કરી અને આ જ કારણે તેમનું પ્રત્યાયન સફળતામાં પરિણમવાની ટકાવારી અનેકગણી વધી ગઈ.
....................................................................................................................

(સૌજન્ય : 'દષ્ટિ', ઑક્ટોબર-૨૦૦૪, પૃષ્ઠ : ૦૫-૧૦)

Thursday, November 11, 2021

The Global Communication Education Conclave : a unique 75-day event from October, 2021 to April, 2022


The Global Communication Education Conclave, a unique 75-day event involving Indian and global academics and professionals, intends to celebrate this diversity with scholarly contributions from varied perspectives in this unique online conclave.

This Conclave is stretched from October 21, 2021, and ending on April 10, 2022.

Time: 7.30 PM to 9.00 PM.

75 Years, 75 days, 90 minutes, 75 Indian Stalwarts, 75 Foreign Stalwarts, 75 Govt. Officials, 75 Books/Reports, 150 Young Researchers: All on ONE Platform in 2021-22.


Kindly watch First 9:00 minutes for the introduction of the global conclave.
Watch Prof. (Dr.) Ashwinkumar's role and responsibility @ 07:57 to 08:56.

Friday, November 5, 2021

ગાંધીજી કહે છે : પત્રકાર વિશે


" મેં પત્રકારની પ્રવૃત્તિ તેની મજાને ખાતર નહીં પણ મેં જેને મારું જીવનકાર્ય માન્યું છે તેને તે મદદરૂપ થાય એવી આશાએ અંગીકાર કરી છે. "

ગાંધીજી

'યંગ ઇન્ડિયા', ૦૨-૦૭-૧૯૨૫
ભાષાંતર : 'નવજીવન', ૦૫-૦૭-૧૯૨૫

Sunday, October 24, 2021

Bittersweet photo of father and son who lost their limbs due to Syria's civil war wins top prize


https://www.businessinsider.in/international/news/bittersweet-photo-of-father-and-son-who-lost-their-limbs-due-to-syrias-civil-war-wins-top-prize/amp_articleshow/87237463.cms?utm_campaign=fullarticle&utm_medium=referral&utm_source=inshorts

મોહનદાસ અને ગાંધીજી!


'એમ. કે. ગાંધી' અને 'મહાત્મા ગાંધીજી'
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર


મેહુલ કવિ અને દીપક અંતાણી
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

"એમ. કે. ગાંધી હાજીર હો"

 

Photograph : Dr. Ashwinkumar
છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર


Photograph : Dr. Ashwinkumar
છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર


ગાંધીજી વિશેની ગેરસમજો દૂર કરવાનો જહેમતભર્યો પ્રયાસ એટલે "એમ. કે. ગાંધી હાજીર હો" નાટક.
'ગાંધીજી' તરીકે દીપક અંતાણીએ અસરકારક અભિનય કર્યો છે.

"એમ. કે. ગાંધી હાજીર હો."


 


Friday, October 22, 2021

ગૂજરાત વિદ્યાપીઠમાં પ્રતાપકુમાર-સુમિત્રાબહેન દ્વારા ગાંધીગીતોની પ્રસ્તુતિ


પ્રતાપકુમાર ટોલિયા
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

સુમિત્રાબહેન ટોલિયા
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર


ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના મહાદેવ દેસાઈ સમાજસેવા સંકુલના ઉપાસનાખંડમાં ૨૨-૧૦-૨૦૨૧ના રોજ પ્રતાપકુમાર ટોલિયા (જન્મ : ૨૧-૧૦-૧૯૩૦) અને એમનાં પત્ની સુમિત્રાબહેન ટોલિયાએ ગાંધીગીતો રજૂ કર્યાં. સંયોજક ડૉ. કમલેશ પટેલે ટોલિયા યુગલનો પરિચય આપ્યો હતા. આ પ્રસંગે કુલનાયક ડૉ. રાજેન્દ્ર ખીમાણી અને કાર્યકારી કુલસચિવ ડૉ. નિખિલ ભટ્ટ ખાસ હાજર રહ્યા હતા.

પ્રતાપકુમાર ટોલિયા જૈન ધર્મના વિદ્વાન, મહાત્મા ગાંધી અને શ્રીમદ રાજચંદ્રના અભ્યાસી, અને ગીતસંગીતકાર છે. પ્રતાપકુમારને આશરે બે હજાર જેટલાં ગીતો કંઠસ્થ છે. તેમણે ઈ. સ. ૧૯૫૬થી ૧૯૫૮ના સમયગાળામાં વિનોબાજીની વિવિધ પદયાત્રાઓમાં સંગીતપ્રસ્તુતિ કરી હતી. તેમણે વીસ હજાર વિદ્યાર્થીઓને 'ઓમ તત્સત્ શ્રી નારાયણ તું'નું પ્રાર્થનાગીત શીખવ્યું હતું. તેનું સમૂહ ગાન 20-12-1958ના રોજ સાબરમતીના તીરે વિનોબાજીની હાજરીમાં કરાવ્યું હતું. મૂળે અમરેલીના વતની પ્રતાપકુમાર ઈ. સ. ૧૯૬૮થી ૧૯૭૦ દરમિયાન મહાદેવ દેસાઈ સમાજસેવા મહાવિદ્યાલયમાં હિંદી અને અંગ્રેજીના પ્રાધ્યાપક તરીકે કાર્યરત હતા.

પ્રતાપકુમાર ટોલિયાએ ઈ. સ. ૧૯૬૯માં ગાંધી-શતાબ્દી ટાણે સાબરમતીથી દાંડી સુધીની યાત્રા કરી હતી. તેઓ પદયાત્રામાં સિતાર સાથે મોખરે ચાલતા હતા. પ્રતાપકુમાર ટોલિયાએ 'જનસત્તા' દૈનિકમાં 'દાંડીપથને પગલે પગલે' નામની કતાર દ્વારા પદયાત્રાના અનુભવોનું આલેખન કર્યું હતું. સંગીતસમર્પિત પ્રતાપકુમાર અને સુમિત્રાબહેન બેંગલુરુમાં રહે છે. વયોવૃદ્ધ અને અનુભવસમૃદ્ધ ટોલિયા દંપતી ગૂજરાત વિદ્યાપીઠમાં પ્રસંગોપાત્ત આવીને જૂનાં ગાંધીગીતોને નવી પેઢી સુધી પહોંચાડે છે.

સુમિત્રાબહેન- પ્રતાપકુમાર ટોલિયા
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

સુમિત્રાબહેન - પ્રતાપકુમાર ટોલિયા : મહાવિદ્યાલયની મુલાકાતે


સુમિત્રાબહેન - પ્રતાપકુમાર ટોલિયા સાથે સંયોજક ડૉ. કમલેશ પટેલ

Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર


ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના પૂર્વ પ્રાધ્યાપક પ્રતાપકુમાર ટોલિયાએ એમનાં પત્ની સુમિત્રાબહેન સાથે ૨૨-૧૦-૨૦૨૧ના રોજ, મહાદેવ દેસાઈ સમાજસેવા સંકુલના સંયોજક ડૉ. કમલેશ પટેલની શુભેચ્છા મુલાકાત લીધી હતી. ઈ. સ. ૧૯૬૮થી ૧૯૭૦ દરમિયાન મહાદેવ દેસાઈ સમાજસેવા મહાવિદ્યાલયમાં હિંદી અને અંગ્રેજીના પ્રાધ્યાપક તરીકે કાર્યરત રહેલા પ્રતાપકુમારે, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ સાથેનાં સ્મરણો તાજાં કર્યાં હતાં. તેમણે ૧૯૬૯માં ગાંધી શતાબ્દી નિમિત્તે સાબરમતીથી દાંડી સુધીની પદયાત્રા કરી હતી. એકાણુ વર્ષીય ગીતસંગીતકાર પ્રતાપકુમારે સંસ્થા-સંચાલક રામલાલ પરીખથી માંડીને સંગીત-શિક્ષક નરેન્દ્ર મહર્ષિને ભાવપૂર્વક યાદ કર્યા હતા.

Tuesday, October 12, 2021

'વૈભવે ઉભરાતી ગુજરાતી'



GIET ગાંધીનગર દ્વારા પ્રસ્તુત 'ગુજરાતી વ્યાકરણની શ્રેણી'


નામ અને તેના પ્રકારો https://bit.ly/3Bvlbkf
સર્વનામ https://bit.ly/3Bvlbkf
ક્રિયાપદ https://bit.ly/3Bvlbkf
વિશેષણ https://bit.ly/3Bvlbkf
ક્રિયાવિશેષણ https://bit.ly/3Bvlbkf
વાક્યરચના https://bit.ly/3Bvlbkf
વાક્યરચના પ્રકારો https://bit.ly/3Bvlbkf
વિરામચિહ્નો: ભાગ-૧ https://bit.ly/3Bvlbkf
વિરામચિહ્નો: ભાગ-૨ https://bit.ly/3Bvlbkf
પ્રત્યય https://bit.ly/3Bvlbkf
કહેવત https://bit.ly/3Bvlbkf
વિભકિત https://bit.ly/3Bvlbkf
નિબંધ લેખન https://bit.ly/3Bvlbkf
અહેવાલ https://bit.ly/3Bvlbkf
સમાસ: ભાગ-1 https://bit.ly/3Bvlbkf
સમાસ: ભાગ-2 https://bit.ly/3Bvlbkf
સ્વર સંધિ https://bit.ly/3Bvlbkf
વ્યંજન સંધિ https://bit.ly/3Bvlbkf
છંદ: ભાગ-૧ https://bit.ly/3Bvlbkf
છંદ: ભાગ-૨ https://bit.ly/3Bvlbkf
છંદ ભાગ-3 https://bit.ly/3Bvlbkf
છંદ ભાગ-4 https://bit.ly/3Bvlbkf
અલંકાર:ભાગ-1 https://bit.ly/3Bvlbkf
અલંકાર:ભાગ-2 https://bit.ly/3Bvlbkf
અલંકાર:ભાગ-3 https://bit.ly/3Bvlbkf

Friday, October 8, 2021

Nobel Peace Prize 2021 /////////// Pen for Peace, Peace for Pen


Philippines journalist Ressa and Russian journalist Muratov win 2021 Nobel Peace Prize


https://indianexpress.com/article/world/philippines-journalist-ressa-russian-journalist-muratov-2021-nobel-peace-prize-7560126/ 



ગુજરાત જાહેર સેવા આયોગ : વર્ગ - ૧, ૨ અને ૩ ની કુલ ૨૧૫ જગ્યાઓ માટે જાહેરાત


ગુજરાત જાહેર સેવા આયોગ (GPSC) દ્વારા નાયબ કલેક્ટર/નાયબ જિલ્લા વિકાસ અધિકારીની કુલ ૧૫, નાયબ પોલીસ અધિક્ષકની (Dy.S.P.) કુલ ૦૮, જિલ્લા/નાયબ રજીસ્ટ્રારની કુલ ૦૧, સહાયક રાજ્ય વેરા કમિશ્નરની કુલ ૪૮, નાયબ નિયામક (અનુ. જાતિ કલ્યાણ) ની કુલ ૦૧; એમ સંયુક્ત રીતે વર્ગ-૧ ની કુલ ૭૩ જગ્યાઓ તથા મામલતદારની કુલ ૧૨, તાલુકા વિકાસ અધિકારીની ૧૦, મદદનીશ જિલ્લા રજીસ્ટ્રારની ૧૦, સમાજ કલ્યાણ અધિકારી (અનુ. જાતિ કલ્યાણ)ની ૦૧, સરકારી શ્રમ અધિકારીની ૦૨, રાજ્યવેરા અધિકારીની ૭૫ એમ સંયુક્ત રીતે વર્ગ-૨ ની કુલ ૧૧૦ જગ્યાઓ એમ કલાસ ૧ & ૨ ની સંકલિત કુલ ૧૮૩ જગ્યાઓ માટે જાહેરાત પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવી છે. 


રસ ધરાવતા ઉમેદવારો ૨૮/૯/૨૦૨૧ થી ૧૩/૧૦/૨૦૨૧ ( બપોર ૧.૦૦ વાગ્યા સુધી ) અરજી કરી શકશે. કોઈ પણ વિદ્યાશાખાના સ્નાતક આ પરીક્ષામાં ભાગ લઇ શકે છે. જે વિદ્યાર્થીઓ એમના અભ્યાસના છેલ્લા વર્ષ/સેમેસ્ટરમાં છે અને જેમનું પરિણામ મુખ્ય પરીક્ષાના ફોર્મ ભરવાની છેલ્લી તારીખ પહેલા જાહેર થઇ જશે, તેઓ પણ અરજી કરી શકે છે.

 

સદર જાહેરાતની પ્રિલિમિનરી પરીક્ષા (૨૦૦ માર્ક્સના કુલ બે પ્રશ્નપત્રો,  સમય ૩ કલાક) ૧૨/૧૨/૨૦૨૧ ના રોજ લેવાશે, જેનું પરિણામ જાન્યુઆરી ૨૦૨૨ માં પ્રસિદ્ધ થશે. મુખ્ય પરીક્ષામાં ૧૫૦ માર્ક્સના ૬ પ્રશ્નપત્રો જે ૩ કલાકમાં લખવાના રહેશે. મુખ્ય પરીક્ષાની તારીખ હવે પછીથી જાહેર થશે. મુખ્ય પરીક્ષાના અંગ્રેજી/ગુજરાતી ભાષાના પ્રશ્નપત્રો જે-તે ભાષામાં જયારે તે સિવાયના પ્રશ્નપત્રો ઉમેદવાર પોતાની મનપસંદ ભાષામાં આપી શકશે. એક જ પ્રશ્નપત્રમાં બે પ્રશ્નો જુદી-જુદી ભાષામાં લખી શકાશે. 


તદઉપરાંત, મદદનીશ વ્યવસ્થાપક/મદદનીશ નિયામક, વર્ગ-૨ ની ૦૬; નાયબ નિયામક, ગુજરાત આંકડાકીય સેવા, વર્ગ-૧ ની ૧૩; વહીવટી અધિકારી/મદદનીશ આયોજન અધિકારી, ગુજરાત કૌશલ્ય તાલીમ સેવા, વર્ગ-૨ ની ૦૬; આચાર્ય, આદર્શ નિવાસી શાળા (વિ.જા.), વર્ગ-૨ ની ૦૧;  પ્રવર ઔષધ નિરીક્ષક, વર્ગ -૨ (ખાસ ભરતી)ની ૦૩; ગાંધીનગર મહાનગરપાલિકા (GMC) માં જુનિયર ટાઉન પ્લાનર, વર્ગ -૨ ની ૦૧ તથા પ્લાનીંગ આસીસ્ટન્ટ, વર્ગ-૩ ની ૦૨ જગ્યાઓ માટે જાહેરાત પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવી છે. 


આમ, ગુજરાત જાહેર સેવા આયોગ દ્વારા કુલ ૨૧૫ જગ્યાઓ માટે જાહેરાત પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવી છે.  


ગુજરાત વહીવટી સેવા અને મુલ્કી સેવા માટેની જીપીએસસી ક્લાસ ૧ અને ૨ની જાહેરાત સતત પાંચમા વર્ષે પ્રસિદ્ધ થઈ છે. 


ગુજરાત જાહેર સેવા આયોગ સૌ ઉમેદવારોને ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છાઓ પાઠવે છે....


https://gpsc.gujarat.gov.in/Documents/pressrelease/PressRelease_2021-9-21_631.pdf


Thursday, October 7, 2021

ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1265


આપણી ભાષામાં, સંસ્કૃત ભાષાના હોય એમને જ પ્રકાંડ પંડિત કહેવાય છે!

ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1264


સાચો શબ્દ કયો?
'મહાનુભાવ' કે 'મહાનુભવ'?

ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1263


આ પરિપત્ર સરકારી નોકરી કરતાં નોકરિયાતોને જ લાગુ પડે છે.
આ પરિપત્ર સરકારી નોકરિયાતોને જ લાગુ પડે છે.


ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1262


'આ નિશાની નિશાની છે?'

Wednesday, October 6, 2021

ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1261


અવતરણચિહ્નમાં બંધાયેલા કોઈ અંગ્રેજી નામનું ભાષાંતર કરવાનો લોભ જતો કરવો.

દા. ત. ગાંધીજીના દક્ષિણ આફ્રિકી ગુજરાતી વિચારપત્રના નામ 'ઇન્ડિયન ઓપિનિયન'નો ગુજરાતી અનુવાદ 'ભારતીય અભિપ્રાય' ન કરવો!

Sunday, October 3, 2021

ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1260


રેલગાડીના સમયપત્રક વિશેની વધુ વિસ્તૃત માહિતી ક્યાં મળશે?

રેલગાડીના સમયપત્રક વિશેની વધુ માહિતી ક્યાં મળશે?
રેલગાડીના સમયપત્રક વિશેની વિસ્તૃત માહિતી ક્યાં મળશે?

ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1259


ગુણપત્રક માટે તમારા વિભાગના વિભાગીય અધ્યક્ષનો સંપર્ક કરવો.


ગુણપત્રક માટે તમારા વિભાગીય અધ્યક્ષનો સંપર્ક કરવો.

ગુણપત્રક માટે તમારા વિભાગના અધ્યક્ષનો સંપર્ક કરવો.

ગૂજરાત વિદ્યાપીઠમાં અખંડ કાંતણ દ્વારા રેંટિયાબારશની ઉજવણી


સભાખંડ, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

 

Saturday, October 2, 2021

ગાંધીજી સંબંધિત ત્રણ વિશેષ લેખો // ઉર્વીશ કોઠારી









(સૌજન્ય : 'ધી ઉર્વીશ કોઠારી' અને 'ધી પ્રિન્ટ')


ત્રણ ગાંધીસંસ્થાઓનું સમૂહ મિલન

 

અમૃત મોદી 
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર


વિવેક દેસાઈ
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર


ડૉ. રાજેન્દ્ર ખીમાણી
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર


ડૉ. ઇલા ભટ્ટ
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર
 

ડૉ. નિખિલ ભટ્ટ
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર



Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

Wednesday, September 29, 2021

ભાષાની મજા, મજાની ભાષા - 1258


કયો શબ્દ સાચો છે?


હ્રદય


હ્રદ્દય


હૃદય


હૃદ્દય


હદય


હદ્દય


હ્યદય 


હ્યદ્દય


હ્દય


હ્રુદય


હ્રુદ્દય


હ્રૃદય


હ્રૃદ્દય


તમે સાચી જોડણી શોધવા માટે ખાંખાંખોળા કર્યા હોય તો એનો અર્થ એ કે માતૃભાષા માટે તમારું 'હૃદય' ધબકે છે!


Thursday, September 23, 2021

વિદ્યાપીઠના વિનયમંદિરમાં વિજ્ઞાનજીવી વિષ્ણુભાઈ

 


વિષ્ણુભાઈ પટેલ
Photograph : Dr. Ashwinkumar / છબી : ડૉ. અશ્વિનકુમાર

વિષ્ણુભાઈ પટેલ
ખગોળવિજ્ઞાનના અચ્છા જાણકાર.
સમર્પિત વિજ્ઞાન-શિક્ષક, કુમાર વિનય મંદિર, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ, અમદાવાદ


તસવીર-તારીખ : ૦૬-૦૫-૨૦૧૯, સોમવાર, સમય : સવારના સાડા છ 
તસવીર-સ્થળ : ગૂજરાત કુમાર વિનય મંદિરનું મેદાન, ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ, અમદાવાદ

કાર્યક્રમ-કારણ : વિષ્ણુભાઈ પટેલ દ્વારા અનોખું આકાશદર્શન (પરોઢિયે ચારથી છ)
વિષ્ણુભાઈએ ત્રણ અતિશક્તિશાળી દૂરબીન ગોઠવ્યા હતા.
પરિણામે, અમે મેદાનમાંથી આકાશમાં પહોંચી શક્યા.
સોમવારની વહેલી સવારે અમે ગુરુ, શુક્ર, શનિ જોયા!

Monday, September 20, 2021

કાશ્યપી મહાને મંદોદરીની આત્મકથાનક નવલકથા ‘પરિતપ્ત લંકેશ્વરી’ના ગુજરાતીમાં અનુવાદ બદલ સાહિત્ય અકાદેમી અનુવાદ પુરસ્કાર - ૨૦૨૦

 

કાશ્યપી મહા તસવીર સૌજન્ય : પરીક્ષિત જોશી

સાહિત્ય અકાદેમી અનુવાદ પુરસ્કાર ગુજરાતી ભાષા માટે સુશ્રી કાશ્યપી મહાને પ્રાપ્ત થયો છે. હિન્દીમાં ૨૦૧૫માં મૃદુલા સિન્હા દ્વારા લખાયેલી લંકાપતિ રાવણની પત્ની સતી મંદોદરીની આત્મકથાનક નવલકથા ‘પરિતપ્ત લંકેશ્વરી’ના ૨૦૧૬માં પ્રકાશિત થયેલા ગુજરાતી અનુવાદ માટે એમને જાહેર થયો છે. વર્ષ ૨૦૨૦ માટેના આ પુરસ્કારમાં રુ. ૫૦૦૦૦ અને તામ્રપત્રનો સમાવેશ થાય છે. ગુજરાતી અનુવાદ યુનિવર્સિટી ગ્રંથનિર્માણ બોર્ડ દ્વારા પ્રકાશિત થયો હતો. ‘પરિતપ્ત લંકેશ્વરી’ પુસ્તક સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીના એમ.એ.ના અભ્યાસક્રમમાં પણ સામેલ થયેલું છે.

કાશ્યપી મહાને આ પહેલાં, અનુવાદ સહિતના લેખિકાના તમામ પ્રકારના પુસ્તકોની શ્રેણીમાં વર્ષ ૨૦૧૬-૨૦૧૭માં ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદનો અનુવાદ પુરસ્કાર પણ પ્રાપ્ત થઈ ચૂક્યો છે. અંગ્રેજીમાં પોલ બ્રન્ટન દ્વારા લખાયેલા પુસ્તકનો કાશ્યપી મહા દ્વારા ગુજરાતીમાં થયેલા અનુવાદ ‘હિમાલય અને એક તપસ્વી’ને આ પુરસ્કાર પ્રાપ્ત થયો હતો. કાશ્યપીએ મરાઠી, હિન્દી, અને અંગ્રેજીમાંથી ગુજરાતીમાં અત્યાર સુધીમાં ૬૫ ઉપરાંત પુસ્તકોના અનુવાદ આપ્યાં છે.

કાશ્યપી મહાએ ગૂજરાત વિદ્યાપીઠના પત્રકારત્વ અને સમૂહ પ્રત્યાયન વિભાગમાં ઈ.સ. ૧૯૯૭માં પ્રવેશ મેળવ્યો હતો. તેઓ પત્રકારત્વમાં એમ.એ. અને એમ.ફિલ.ની પદવી ધરાવે છે. વિવિધ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં પત્રકારત્વના મુલાકાતી અધ્યાપક ઉપરાંત તેઓ વિવિધ ગુજરાતી અખબારો અને સ્વૈચ્છિક સંસ્થાઓ સાથે સંકળાયેલા રહ્યાં છે.

તા. ૧૮ સપ્ટેમ્બર, ૨૦૨૧ના રોજ રવીન્દ્ર ભવન, નવી દિલ્હી ખાતે સાહિત્ય અકાદેમીના અધ્યક્ષ ડૉ. ચંદ્રશેખર કંબારની અધ્યક્ષતામાં યોજાયેલી કાર્યકારી મંડળની બેઠકમાં ૨૪ ભારતીય ભાષાઓના પુસ્તકો માટે વર્ષ ૨૦૨૦ના સાહિત્ય અકાદેમી અનુવાદ પુરસ્કારનો અંતિમ નિર્ણય કરવામાં આવ્યો હતો. પુરસ્કાર માટેના પુસ્તકોનું ચયન માટે દરેક ભાષાની એક ત્રિસદસ્યીય નિર્ણાયક સમિતિ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. ગુજરાતી ભાષા માટેની ચયન સમિતિમાં પ્રા. સંજય શ્રીપાદ ભાવે, ડૉ. વર્ષા દાસ અને શ્રી નિરંજન રાજ્યગુરુએ પોતાની સેવાઓ આપી હતી.

આ પહેલાં, વર્ષ ૨૦૨૦ માટે સાહિત્ય અકાદેમી દ્વારા ગુજરાતી ભાષાના સાહિત્યકારો સર્વશ્રી હરિશ મિનાશ્રુ (મુખ્ય પુરસ્કાર), નટવર પટેલ (બાલ પુરસ્કાર) અને અભિમન્યુ આચાર્ય (યુવા ગૌરવ પુરસ્કાર)ને પણ પુરસ્કાર જાહેર થઈ ચૂક્યા છે.

 
(વિગત સૌજન્ય : પરીક્ષિત જોશી)